Optimisten

Veel zeilers hebben de beginselen van hun sport geleerd in een optimist. Dit is de boot waarin kinderen vanaf een jaar of zeven de kneepjes van het vak onder de knie kunnen krijgen. Met afgestompte voorkant en een Q in het zeil, zijn ze van veraf te herkennen. Onwaarschijnlijk behendig en vaardig duiken de jonge schippers onder de giek door als ze overstag gaan en de boeien ronden.

Vanaf de kant maar ook vanaf het water gade geslagen door ouders, trainers en coaches. Vooral bij de jongste jeugd, worden de trainingen vaak verzorgd door betrokken ouders met passie voor de zeilsport. Om hen goed voorbereid het water op te laten gaan, wordt bij zeilvereniging KWV Loosdrecht een aantal themabijeenkomsten georganiseerd waarin verschillende thema’s centraal staan. Het gaat daarbij niet alleen om de zeiltechniek en -tactiek maar ook om meer algemene ontwikkelingsaspecten zoals ‘Hoe help je kinderen het beste uit zichzelf te halen?” ‘Wat mag je verwachten van hun motivatie?’ en ‘Hoe help je ze over een ‘drempel’ heen als het even niet gaat?’

Op zondag 9 maart werden dergelijke algemene aspecten centraal gesteld. Vanuit mijn functie bij Bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen en de Hogeschool Arnhem en Nijmegen werd ik gevraagd mee te discussiëren. Door het jarenlange onderzoek dat we bij honderden jeugdsporters in Nederland uitvoeren hebben we zicht gekregen op deze vragen. Zo blijkt dat de mate waarin een kind zelf regisseur is van zijn eigen leerproces sterk samenhangt met het niveau dat het uiteindelijk weet te bereiken. De kinderen die hier hoger op scoren, maken vaker hun potentie waar.

De omgeving van het kind speelt daarin een belangrijke rol; ben je als ouder, trainer en coach bereid en in staat het kind steeds meer verantwoordelijkheid te geven in zijn eigen ontwikkeling? Hoe doe je dat dan? Kun je hem of haar keuzes laten maken tijdens trainingen en wedstrijden? Door een kind uit te dagen verantwoordelijkheid te nemen, wordt een belangrijke pijler van intrinsieke motivatie gevoed: autonomie. Eveneens uit onderzoek is gebleken dat de trainers en coaches die de autonomie van hun jeugdsporters het meest bevorderen, de meeste talenten aan de top afleveren. Kinderen beleven hier over het algemeen ook veel plezier aan en ook vanuit dat oogpunt lijkt het dus heel verstandig om hierop in te spelen.

Na afloop van de bijeenkomst hebben we een training bijgewoond van de zeilers in de optimisten; de jeugd om wie het gaat. Het plezier spatte er letterlijk vanaf. In het zonnetje en met een perfecte wind kon de dag aan de Loosdrechtseplassen niet meer stuk.